"ΠΡΩΤΗ είδηση" (ηλεκτρονική εφημερίδα) : Επιστήμη : ΤΑΞΙΔΙΑ ΨΥΧΗΣ-Θεωρία της Ψυχολογίας

Μια βιβλιογραφική προσέγγιση της
θεωρίας του Αβραάμ Μάσλοου
Abraham Maslow (1908-1970)
Ο Αβραάμ Μάσλοου
(Abraham Harold Maslow.

Της Μαριέτας Ιωσηφίδου,
κοινωνική-κλινική ψυχολόγος
marieta iosifidou 

1 Απριλίου 1908 – 8 Ιουνίου 1970) ήταν Αμερικανός ψυχολόγος ο οποίος έμεινε γνωστός για τη θεωρία ιεράρχησης των αναγκών που υποστηρίζει ότι υπάρχουν πέντε επίπεδα αναγκών, από τα οποία εξαρτάται όλη σχεδόν η συμπεριφορά μας.
Τα επίπεδα αναγκών, τα ταξινόμησε ιεραρχικά, από τα πιο βασικά και πρωτόγονα (σε σχέση με τη συμπεριφορά που προκαλούν), μέχρι τα πιο πολιτισμένα και ώριμα. Ανάλογα με την ιεράρχησή των αναγκών δημιούργησε και την πυραμίδα , γνωστή σε όλους μας ως Πυραμίδα του Μάσλου.
Σύμφωνα με την οποία οι ανάγκες των ανθρώπων είναι ιεραρχημένες από τις ανάγκες για επιβίωση που βρίσκονται στη βάση της πυραμίδας, στο επόμενο επίπεδο των ανθρωπίνων αναγκών είναι οι ανάγκες ασφάλειας, ακολουθούν οι ανάγκες κοινωνικής αποδοχής (αγάπη, ανήκειν σε ομάδα με πρώτη την οικογένεια , μετά έρχονται οι ανάγκες της εκτίμησης, αυτοεκτίμησης και στο ανώτερο σημείο είναι η αυτοπραγμάτωση-, αυτογνωσίας -αυτοολοκλήρωσης.
Η πυραμίδα του Maslow Ο Αμερικανός ψυχολόγος Abraham Maslow διενήργησε κλινικές έρευνες με σκοπό να αποκωδικοποιήσει τους παράγοντες που παρακινούν τις ανθρώπινες συμπεριφορές και κατέληξε σε πέντε κατηγορίες αναγκών που έχουν το εξής περιεχόμενο:
1. Φυσιολογικές: στη βάση της πυραμίδας βρίσκονται όλες οι ανάγκες που συνδέονται με την επιβίωση του ανθρώπου ως βιολογικού οργανισμού, όπως οξυγόνο, νερό, τροφή, υγεία και ένδυση. Αν δεν έχουν εξασφαλισθεί έστω σε ένα ελάχιστο επίπεδο δύσκολα προχωρά η συζήτηση.
2. Ασφάλεια, σιγουριά: Αφού λοιπόν ικανοποιήσει τις φυσιολογικές ανάγκες, ο άνθρωπος έχει ανάγκη να αισθάνεται ασφαλής για την ύπαρξή του μέσα στο περιβάλλον το οποίο ζει, οικονομία, εργασία, ατυχήματα, κατοικία, σύνταξη. Σε αυτό το επίπεδο ενδιαφέρεται για το περιβάλλον στο οποίο ζει και τους παράγοντες που το μεταβάλλουν.
3. Κοινωνικές ανάγκες: Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον και έχει ανάγκη να ζει σε ομάδες, να νιώθει αποδεκτός, να έχει φιλικές σχέσεις και να προσφέρει και να δέχεται αγάπη. Ο άνθρωπος παρακινείται να καλύψει τις κοινωνικές του ανάγκες όταν έχει εκπληρώσει τις φυσιολογικές και τις ανάγκες ασφάλειας.
4. Ανάγκες αναγνώρισης: Κύρος, φήμη, σεβασμός, γνώση, επιρροή, δύναμη, ελευθερία, ανεξαρτησία, σεβασμός και αυτοεκτίμηση. Διόλου τυχαία, κάποιοι αποκαλούν τη συγκεκριμένη κατηγορία «εγωϊστικές» ανάγκες, ενώ η ικανοποίησή τους παρουσιάζει μεγάλη δυσκολία. Για να μπουν σε τροχιά παρακίνησης πρέπει ο άνθρωπος να έχει περάσει τα προηγούμενα τρία στάδια.
5. Ανάγκες ολοκλήρωσης: Πρόκειται για την ανώτερη κατηγορία αναγκών και αφορά στις ανάγκες που έχει ο άνθρωπος για να γίνει αυτό που ονειρεύεται. Οτιδήποτε και αν είναι αυτό και μπορεί να το πετύχει, εξαντλώντας όλη τη δυναμικότητά του.... Οι τελευταίες ανάγκες στην πυραμίδα είναι οι ανάγκες αυτοπραγμάτωσης. Οι ανάγκες αυτές περικλείουν την επιθυμία να εκπληρώσει ο άνθρωπος δυναμικά όλα αυτά που μπορεί να είναι, να γίνεται πιο ολοκληρωμένος, «πιο γεμάτος». Για να είναι κάποιος αυτοπραγματωμένος, χρειάζεται να έχει τις χαμηλότερες ανάγκες τακτοποιημένες. Υπολόγισε ότι το μόνο το 2% του κόσμου είναι πραγματικά αυτοπραγματωμένο.

Τα βασικά σημεία της θεωρίας του Μάσλοου είναι:
 Τα αποτελέσματα της έρευνας της συμπεριφοράς των ζώων δεν είναι επαρκούν για την εξήγηση της ψυχολογίας του ανθρώπου.
 Το άτομο δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί παρά μόνο ως ένα ενιαίο σύνολο.
 Η φύση του ανθρώπου δεν είναι κακή ούτε καλή, αλλά ουδέτερη. Η άσχημη συμπεριφορά του ανθρώπου οφείλεται σε κακές επιδράσεις του περιβάλλοντος.
 Υπάρχει στον άνθρωπο ένα έμφυτο δυναμικό δημιουργικότητας που κινδυνεύει να καταστραφεί με τον «εκπολιτισμό» του.
Μίλησε, επίσης, για τα επίπεδα ομοιόστασης.
Ομοιόσταση είναι η αρχή με την οποία λειτουργεί ο θερμοστάτης: όταν ψυχραίνει, ανοίγει τη θέρμανση κι όταν θερμαίνεται, την κλείνει.
Με τον ίδιο τρόπο, το σώμα, όταν του λείπει μια ουσία, δημιουργεί πείνα για αυτήν. Όταν την αποκτήσει, σταματά να πεινάει.
Έτσι, ο Μάσλοου μετάφερε την ομοιόσταση στις ανάγκες του ανθρώπου.
Υποστηρίζει ότι, αν ρωτήσουμε τους ανθρώπους για το ποια θα ήταν η δική τους ιδανική ζωή, μπορούμε να πάρουμε σημαντικές πληροφορίες για τις ανάγκες που δεν έχουν καλύψει.
Ποια φράση εκφράζει τις ανάγκες σας;
• Έχω ανάγκη να βρω δουλειά.
• Πρέπει να πληρώσω το δάνειο.
• Θέλω να ερωτευθώ.
• Πρέπει να πάρω προαγωγή.
• Μου αρέσει πολύ αυτό το αμάξι.
• Θέλω να γίνω καλά.
• Πρέπει να πουλήσουμε αυτή τη θυγατρική.
• Το δικό μου είναι πιο σοβαρό πρόβλημα ή το δικό σου;
Κάθε μία από τις παραπάνω φράσεις εκφράζει μια ανθρώπινη ανάγκη.
Ποιος όμως μπορεί να κρίνει ποια είναι η σημαντικότερη, αφού για κάθε άνθρωπο το δικό του πρόβλημα τον απασχολεί περισσότερο, ακόμη κι αν επιλέγει να ασχολείται με το πρόβλημα κάποιου άλλου που αποφασίζει να γίνει και δικό του. Την απάντηση σε αυτό το ερώτημα επιχείρησαν να δώσουν πολλοί επιστήμονες και διανοητές, αλλά και οι θρησκείες, με άμεσο ή έμμεσο τρόπο.
Με βάση αυτή την ταξινόμηση, ο Maslow διατύπωσε τρεις προτάσεις για να εξηγήσει την ανθρώπινη παρακίνηση.
Πρώτον, ο άνθρωπος προσπαθεί συνεχώς να ικανοποιήσει καλύτερα τις ανάγκες του και επιθυμεί συνεχώς και περισσότερα, με βάση αυτά που έχει κάθε φορά. Ο βαθμός ικανοποίησης των αναγκών αλλάζει και η προσπάθειά του να τις ικανοποιήσει δεν σταματάει όσο ζει.
Δεύτερον, Όσο πιο πολύ ικανοποιείται μια ανάγκη τόσο λιγότερο παρακινεί μέχρι του σημείου που ικανοποιείται πλήρως και παύει να παρακινεί. Τότε γεννιέται μια νέα ανάγκη. Αν όμως, η ανάγκη που ικανοποιήθηκε πλήρως παύει να ικανοποιείται αρχίζει να παρακινεί και πάλι. Το συμπέρασμα είναι ότι καμία ανάγκη δεν εξαλείφεται. Απλώς χάνει τη δυναμική της για ένα διάστημα.
Τρίτον, η ιεράρχηση των αναγκών προκύπτει από την προτεραιότητά τους για ικανοποίηση που σημαίνει ότι ένας άνθρωπος προσπαθεί πρώτα να εξασφαλίσει την ανάγκη του να έχει πόσιμο νερό και στη συνέχεια να αγοράσει ένα ρούχο που του αρέσει πολύ. Βέβαια, δεν είναι πάντα ανάγκη να ικανοποιηθεί πλήρως μια ανάγκη για να προσπαθήσει ένας άνθρωπος να καλύψει την επόμενη.
Υπήρξε ένας σπουδαίος ψυχολόγος και αναζητητής της αλήθειας, του οποίου η προσφορά στον τομέα της Ψυχολογίας και της Φιλοσοφίας και, γενικότερα, στην εξέλιξη και βελτίωση του ανθρώπου υπήρχε μεγάλη κι αξιόλογη.

Πηγή:
Μάνατζμεντ, Δημήτρης Μπουραντάς, Εκδόσεις Μπένου.

https://www.mixanitouxronou.gr

"ΠΡΩΤΗ είδηση" (ηλεκτρονική εφημερίδα)