Άγιοι Πέτρος και Παύλος Πρωτοκορυφαίοι Απόστολοι
Απόστολοι Πέτρος και Παύλος – Λυδία Γουριώτη© (http://lydiagourioti-iconography.blogspot.com)
Εορτάζει στις 29 Ιουνίου εκάστου έτους.
Σταύρωσις εἷλε κήρυκα Χριστοῦ Πέτρον,
Τομὴ δὲ Παῦλον, τὸν τεμόντα τὴν πλάνην.
Τλῆ ἐνάτῃ Σταυρὸν Πέτρος εἰκάδ’ ἄορ δέ γε Παῦλος.
Βιογραφία
Ο Πέτρος καταγόταν από τη Βηθσαϊδά της Γαλιλαίας και ήταν γιος του Ιωνά,
αδελφός του Αποστόλου Ανδρέα του Πρωτόκλητου. Ο Πέτρος και ο Ανδρέας
ήταν ψαράδες στη λίμνη Γεννησαρέτ. Είχε νυμφευθεί στην Καπερναούμ, όπου
έμενε οικογενειακά μαζί με την πεθερά του. Όπως μας πληροφορεί το
Ευαγγέλιο, όταν ο Ιησούς έφθασε στη λίμνη της Γεννησαρέτ συνάντησε τους
δυο αδελφούς Πέτρο και Ανδρέα οι οποίοι έριχναν τα δίχτυα τους. Αμέσως
μετά την κλήση τους, άφησαν τα δίχτυα και τις οικογένειές τους και τον
ακολούθησαν. Ψαράς στο επάγγελμα, ήταν τύπος αυθόρμητος, ορμητικός, και
τη ζωή του κοντά στο Χριστό τη μαθαίνουμε από τα τέσσερα Ευαγγέλια, ενώ
την αποστολική του δράση, από τις πράξεις των Αποστόλων. Έγραψε και δύο
Καθολικές Επιστολές, μέσα στις οποίες να τι προτρέπει τους χριστιανούς:
«Νήψατε, γρηγορήσατε, ο αντίδικος υμών διάβολος ως λέων ωρυόμενος
περιπατεί ζητών τίνα καταπίη» (Α΄ Πέτρου, ε΄ 8). Δηλαδή εγκρατευθείτε,
γίνετε άγρυπνοι και προσεκτικοί. Διότι ο αντίπαλος και κατήγορός σας ο
διάβολος, σαν λιοντάρι που βρυχάται, περιπατεί με μανία και ζητάει ποιον
να τραβήξει μακριά από την πίστη και να τον καταπιεί. Μετά την Ανάληψη
του Κυρίου, ο Πέτρος, δίδαξε το Ευαγγέλιο στην Ιουδαία, στην Αντιόχεια,
στον Πόντο, στην Γαλατία, στην Καππαδοκία, στην Ασία και τη Βιθυνία.
Κατά την παράδοση (που σημαίνει ότι δεν είναι απόλυτα ιστορικά
διασταυρωμένο) έφτασε μέχρι την Ρώμη, όπου επί Νέρωνος (54-68μ.Χ.)
υπέστη μαρτυρικό θάνατο, αφού τον σταύρωσαν χιαστί, με το κεφάλι προς τα
κάτω περί το έτος 64 μ.Χ.
Ο δε Παύλος γεννήθηκε στην Ταρσό της Κιλικίας σε ένα χωρίο που
ονομάζεται Γίσχαλα και στην αρχή ήταν σκληρός διώκτης του Χριστιανισμού.
Το 36 μ.Χ. περίπου, όταν κάποτε μετέβαινε στη Δαμασκό για να διώξει και
εκεί χριστιανούς, έγινε θαύμα στο οποίο φανερώθηκε ο Χριστός, ο οποίος
τον πρόσταξε να πάει στον Ανανία ο οποίος τον κατήχησε και τον βάπτισε.
Έτσι, έγινε ο μεγαλύτερος κήρυκας του Ευαγγελίου, θυσιάζοντας μάλιστα
και την ζωή του γι’ αυτό. Ονομάστηκε ο πρώτος μετά τον Ένα και Απόστολος
των Εθνών, λόγω των τεσσάρων μεγάλων αποστολικών περιοδειών του. Είναι ο
ιδρυτής της Εκκλησίας της Ελλάδος. Συνέγραψε 14 επιστολές προς τις
Εκκλησίες τις οποίες εκείνος ίδρυσε. Τη ζωή του με τις περιπέτειές του
θα τα δει κανείς, αν μελετήσει τις Πράξεις των Αποστόλων, αλλά και τις
14 Επιστολές του στην Καινή Διαθήκη. Ο Απόστολος Παύλος θέλει κάθε
χριστιανός, όπως και ο ίδιος, να αισθάνεται και να λέει: «ζω δε ουκέτι
εγώ, ζη δε εν εμοί Χριστός» (Προς Γαλάτας β΄ 20). Δηλαδή, δε ζω πλέον
εγώ, ο παλαιός άνθρωπος, αλλά ζει μέσα μου ο Χριστός. Και ακόμα, «τα
πάντα και εν πάσι Χριστός» (Προς Κολασσαείς γ΄ 11). Να διευθύνει,
δηλαδή, όλες τις εκδηλώσεις τις ανθρώπινης ζωής μας ο Χριστός. Ο
Απόστολος Παύλος υπέστη μαρτυρικό θάνατο (χωρίς να είναι απόλυτα
ιστορικά διασταυρωμένο) δι’ αποκεφαλισμού στη Ρώμη μεταξύ των ετών 64 –
67 μ.Χ.
Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα)
Ἦχος δ’.
Οἱ τῶν Ἀποστόλων πρωτόθρονοι, καὶ τῆς Οἰκουμένης διδάσκαλοι, τῷ Δεσπότῃ
τῶν ὅλων πρεσβεύσατε, εἰρήνην τῆ οἰκουμένῃ δωρήσασθαι, καὶ ταῖς ψυχαῖς
ἡμῶν τὸ μέγα ἔλεος.
Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τοὺς ἀσφαλεῖς.
Τοὺς ἀσφαλεῖς καὶ θεοφθόγγους κήρυκας, τὴν κορυφὴν τῶν Μαθητῶν σου
Κύριε, προσελάβου εἰς ἀπόλαυσιν, τῶν ἀγαθῶν σου καὶ ἀνάπαυσιν, τοὺς
πόνους γὰρ ἐκείνων καὶ τὸν θάνατον, ἐδέξω ὑπὲρ πᾶσαν ὁλοκάρπωσιν, ὁ
μόνος γινώσκων τὰ ἐγκάρδια.
Ιερά Λείψανα: Η Κάρα του Αγίου Πέτρου βρίσκεται στη ρωμαιοκαθολική Βασιλική Αγίου Ιωάννου Λατερανού Ρώμης.
Μέρος των Λειψάνων του Αγίου Πέτρου βρίσκονται στη ρωμαιοκαθολική Βασιλική Αγίου Πέτρου Ρώμης.
Αποτμήματα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου Πέτρου βρίσκονται στο
ρωμαιοκαθολικό Ναό της Αγίας Πουντεντιάνας Ρώμης και στις Μονές Ιβήρων
και Παντελεήμονος Αγίου Όρους.
Οι αλυσίδες του Αγίου Πέτρου φυλάσσονται στη ρωμαιοκαθολική Βασιλική του Αγίου Πέτρου «τῶν Δεσμῶν» Ρώμης.
Η Κάρα του Αγίου Παύλου βρίσκεται στη ρωμαιοκαθολική Βασιλική του Αγίου Ιωάννου Λατερανού Ρώμης.
Μέρος των Λειψάνων του Αγίου Παύλου βρίσκονται στον ομώνυμο ρωμαιοκαθολικό Ναό «Ἐκτός τῶν Τειχῶν» Ρώμης.
Ένας εκ των οδόντων του Αγίου Παύλου βρίσκεται στην Συλλογή των Ανακτόρων του Μπάκινχαμ Λονδίνου.
Απότμημα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου Παύλου βρίσκεται στη Μονή Κουτλουμουσίου Αγίου Όρους.
Η αλυσίδα και το οδοιπορικό ραβδί του Αγίου Παύλου βρίσκεται στο ρωμαιοκαθολικό Παρεκκλήσιο «Φιόρι» της Ρώμης.
Οπτικοακουστικό Υλικό
Ακούστε το απολυτίκιο!
Ακούστε το απολυτίκιο!
Αγιογραφίες / Φωτογραφίες
Tρίπτυχο
με Mεγάλη Δέηση. Στην πρώτη σειρά της εικονιδίου εικονίζονται ο Xριστός
στον τύπο του Παντοκράτορος πλαισιωμένος από την Παναγία και τον άγιο
Iωάννη τον Πρόδρομο. Aκολουθούν, σε δύο σειρές (από αριστερά) ο Άγιος
Δημήτριος, ο Άγιος Γεώργιος, (μάλλον) ο Άγιος Aκάκιος, οι Άγιοι
Θεόδωροι, Tήρωνας και Στρατηλάτης, και ο Άγιος Λούπος – 13ος αι. μ.Χ. –
Mονή Bατοπαιδίου, Άγιον Όρος
Σφραγίδα
Mονής Kαρακάλλου (H Mονή Kαρακάλλου τιμάται στη μνήμη των δύο
πρωτοκορυφαίων αποστόλων) – τέλη 19ου αι. μ.Χ. – Mονή Kαρακάλλου, Άγιον
Όρος
Ο
Απόστολος Παύλος υπαγορεύει στον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο την
ερμηνεία των επιστολών του. Εικόνα του αγιογραφείου της Ιεράς Μεγίστης
Μονής Βατοπαιδίου.
Απόστολος Παύλος – 1542 μ.Χ. – Πρωτάτο, Άγιον Όρος – Kρητική σχολή
Απόστολος Παύλος – 1546 μ.Χ. – Mονή Σταυρονικήτα, Άγιον Όρος (Κρητική σχολή, Θεοφάνης ο Kρής)
Απόστολοι Πέτρος και Παύλος
Απόστολοι Πέτρος και Παύλος
Απόστολοι Πέτρος και Παύλος
Απόστολοι Πέτρος και Παύλος (Bημόθυρα) – 16ος αι. μ.Χ. – Mονή Aγίου Παύλου, Άγιον Όρος
Ασπασμός Πέτρου και Παύλου – γύρω στα 1170-1180 μ.Χ. – Mονή Bατοπαιδίου, Άγιον Όρος
Απόστολος Πέτρος
Απόστολος Πέτρος
Ο Άγιος Πέτρος, εγκαυστική εικόνα του 6ου αι. από τη Μονή της Αγ. Αικατερίνης, Όρος Σινά
Απόστολος Πέτρος
Απόστολος Πέτρος – 1546 μ.Χ. – Mονή Σταυρονικήτα, Άγιον Όρος (Κρητική σχολή, Θεοφάνης ο Kρής)
Απόστολος Πέτρος – τρίτο τέταρτο 12ου αι. μ.Χ. – Πρωτάτο, Άγιον Όρος
Απόστολος Πέτρος – 1542 μ.Χ. – Πρωτάτο, Άγιον Όρος – Kρητική σχολή
Απόστολος Παύλος
Απόστολος Παύλος
Απόστολος Παύλος
Απόστολος Παύλος
Η Εκκλησία του Απόστολου Παύλου στην Κόρινθο
Αντρέι Ρουμπλιόβ – Απόστολος Παύλος, περί το 1410 μ.Χ.
Των δύο μεγάλων και κορυφαίων αποστόλων του Χριστού, του Πέτρου και
του Παύλου, τη μνήμη εορτάζει σήμερα η Εκκλησία μας. Προς αυτούς τους
δύο μεγάλους άνδρες της θα αποτίσει τον οφειλόμενο φόρο της τιμής και
της ευγνωμοσύνης για την ανυπολόγιστα μεγάλη συμβολή τους στο έργο της
διαδόσεως της χριστιανικής πίστεως και της εδραιώσεως της Εκκλησίας μας.
Στις εικόνες τους ζωγραφίζονται οι δύο απόστολοι να κρατούν την
Εκκλησία, που συμβολικά εικονίζεται με ένα μικρό βυζαντινό ναό. Γιατί
και οι δύο αυτοί απόστολοι υπήρξαν πράγματι οι στύλοι και οι
ακρογωνιαίοι λίθοι, επάνω στους οποίους οικοδομήθηκε το ιερό ίδρυμα της
Εκκλησίας του Χριστού. Και συνημμένοι και οι δύο σε μία εορτή,
εικονισμένοι σε μία εικόνα, συμβολίζουν την ενότητα της πίστεως, την
ενότητα της Εκκλησίας, που απετελέσθη από ετερογενή στοιχεία, την
περιτομή -τους Εβραίους- προς τους όποιους εστράφη το ιεραποστολικό έργο
του Πέτρου, και τα έθνη-τους ειδωλολάτρες- για τον εκχριστιανισμό των
οποίων κοπίασε ο απόστολος των Εθνών, ο Παύλος. Αυτός ακριβώς ήταν και ο
λόγος που προκάλεσε τη σύσταση κοινής εορτής των δύο κορυφαίων, όταν το
έτος 258 στις 29 Ιουνίου ο πάπας Σΐξτος ο Β’ μετακόμιζε τα οστά τους
στην κατακόμβη του αγίου Σεβαστιανού της Ρώμης. Και ήταν τόσο επιτυχής η
συζυγία αυτή, ώστε πολύ γρήγορα η εορτή αυτή έγινε παγκόσμιος,
εορταζομένη «εν πάσαις ταις κατά τόπον αγίαις του Θεού εκκλησίαις». Οι
άλλες εορτές των αποστόλων και η μνήμη του θανάτου τους επισκιάσθηκαν
από τη νέα εορτή. Γι’ αυτό και σπάνια θα βρει κανείς ναό τιμώμενο στο
όνομα ενός μόνο από τους δυο κορυφαίους και εικόνα που να εικονίζει τον
ένα μόνο από αυτούς. Αντιθέτως δεν υπάρχει πόλις ή χωριό που να μη έχει
ναό ή παρεκκλήσιο επ’ ονόματι των δύο μεγάλων αποστόλων. Άπειρες είναι
οι εικόνες τους. Κοινή η τιμή, κοινή η προσκύνηση, κοινός ο εορτασμός,
όπως κοινό ήταν το έργο τους και κοινή η αποστολή τους και κοινή η δόξα
τους.
Δεν έχει κανείς παρά να διαβάσει την εποποιία των κορυφαίων, όπως με
συγκινητική απλότητα περιγράφεται από τον αυτόπτη και αυτήκοο των
περισσοτέρων περιστατικών συγγραφέα των Πράξεων των Αποστόλων, τον
Ευαγγελιστή Λουκά. Τις ακούσαμε να διαβάζονται στους ναούς μας κατά την
περίοδο του Πεντηκοσταρίου και παρακολουθήσαμε στα αποστολικά
αναγνώσματα των Κυριακών από του Πάσχα μέχρι της Πεντηκοστής τα μεγάλα
βήματα τους για την κατάκτηση της Οικουμένης. Πώς πήραν τη σημαία του
Χριστού, το Σταυρό, και τον περιήγαγαν στα πέρατα του κόσμου μέχρι που
τον φύτευσαν στην καρδιά της αυτοκρατορίας, τη Ρώμη. Θα δει στο βιβλίο
των Πράξεων τους αγώνες και τα παθήματα τους αλλά και τα περίλαμπρα
τρόπαιά τους. Τα ίχνη τους σημειώθηκαν άσβεστα στις καρδιές των πιστών.
Κάθε πόλη και χώρα έχει να επιδείξει με ευλάβεια τα σημάδια που άφησαν
τα πόδια τους, τα ωραία πόδια «των ευαγγελιζομένων την ειρήνην, των
ευαγγελιζομένων τα αγαθά», τη σωτηρία. Χαρακτηριστικά ομιλεί για τον
απόστολο Παύλο ενα τροπάριο, η «υπακοή», της ακολουθίας του όρθρου της
μνήμης τους:
«Ποία
φυλακή ουκ έσχε σε δέσμιον; ποία δε Εκκλησία ουκ έχει σε ρήτορα;
Δαμασκός μέγα φρονεί επί σοι Παύλε· είδε γαρ σε σκελισθέντα φωτί. Ρώμη
σου το αίμα δεξαμενή και αύτη κομπάζει. Αλλ’ η Ταρσός πλέον χαίρει και
πόθω τιμά σου τα σπάργανα. Αλλ’ ω Παύλε απόστολε, το καύχημα της
οικουμένης, προφθάσας ημάς στήριξον».
Και γύρω από αυτά τα ενθυμήματα της διαβάσεως των αποστόλων
πανηγύριζαν οι πόλεις και οι χώρες κατά την ημέρα αυτή, όσες δεν είχαν
την τιμή, όπως η Ρώμη, να κατέχουν τα ιερά των λείψανα. Ιδίως ο
ελληνικός χώρος είχε να επίδειξει πολλά τέτοια αναμνηστικά σημεία της
διαβάσεως του μεγάλου αποστόλου του, του Παύλου. Αλλού έδειχναν και
τιμούσαν τη φυλακή, όπως στους Φιλίππους, αλλού το βήμα, όπως στη
Βέρροια, αλλού τον τόπο της δίκης, όπως το βήμα του Γαλλίωνος στην
Κόρινθο, αλλού το βράχο όπου πάτησαν τα πόδια του και εκήρυξαν το λόγο,
όπως στον Άρειο Πάγο στην Αθήνα, αλλού το λιμάνι στο οποίο αποβιβάσθηκε,
όπως στους Καλούς λιμένες της Κρήτης και στη Λίνδο. Αλλού συνέδεσαν το
πέρασμά του με μύθους και τερατουργίες, όπως στη Μυτιλήνη, όπου έδειχναν
τον τόπο όπου φόνευσε διά προσευχής φοβερό δράκοντα. Δεν έχει σημασία
αν το αφήγημα αυτό είναι μύθος· δείχνει συμβολικά πως αντελήφθη ο λαός
το δυναμικό πέρασμα του αποστόλου, την εξόντωση της θηριώδους
ειδωλολατρίας με τη δύναμη του Χριστού.
Ειδικά στη Θεσσαλονίκη επιδεικνύουν και σήμερα τον τόπο όπου κήρυξε ο
απόστολος των Εθνών, στο αρχαίο παρεκκλήσιο της Μονής Βλατάδων και τον
τόπο όπου καταδιωκόμενος κατέφυγε, στο μικρό σπήλαιο -αγίασμα κοντά στην
ομώνυμό του συνοικία. Κατά τον ΙΕ’ αιώνα, ο Συμεών, που είναι ο
τελευταίος αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης προ της αλώσεως της πόλεως αυτής
από τους Τούρκους (1430), μαρτυρεί ότι στο ναό της Αχειροποιήτου
εφυλάσσετο και ετιμάτο κατά τη μνήμη των αποστόλων ο λίθος, πάνω στον
οποίο δέθηκε και ραβδίσθηκε ο απόστολος. Το τυπικό του πανηγυρικού
εορτασμού, όπως ετελείτο τότε στην Θεσσαλονίκη, μας το δίδει ο Συμεών
στο ανέκδοτο Τυπικό του. Αφ’ εσπέρας ετελείτο, χοροστατούντος του
μητροπολίτου, η ακολουθία του εσπερινού στην Αγία Σοφία. Μετά το τέλος
του εσπερινού εγίνετο λιτανεία και ψάλλοντες τα ιδιόμελα της λιτής
έφθαναν στο ναό «του αγίου Παύλου τω συγκειμένω τω ναώ της Θεοτόκου της
Αχειροποιήτου, ένθα και ο λίθος, εν ω έτυψαν αυτόν». Στο λίθο είχε
χαραχθεί το ακόλουθο επίγραμμα, ανέκδοτο επίσης, που σώζεται σ’ ένα
χειρόγραφο της βιβλιοθήκης της Βιέννης:
«Εν τώδε Παύλος ταννυθείς πριν τω λίθω,
ήνεγκε ράβδων αφορήτους αικίας,
ξεσθείς δε τανύν μορφοτύπων γλυφίδι,
τας προσκυνήσεις λαμβάνει και τα γέρα».
«Γι’ αυτούς λοιπόν τους δύο κορυφαίους αποστόλους τον Πέτρο και τον
Παύλο, τι μεγαλύτερο εγκώμιο θα μπορούσε κανείς να επινόησει», παρατηρεί
το συναξάριο της ημέρας, «παρά τη μαρτυρία και ανακήρυξη του Κυρίου γι’
αυτούς; Τον μεν ένα τον μακάρισε και πέτρα τον ονόμασε, επάνω στην
οποία είπε ότι θα ιδρύσει την Εκκλησία Του. Για τον άλλον δε είπε ότι θα
γίνει το σκεύος της εκλογής Του και ότι θα βαστάσει το όνομά Του
ενώπιον τυράννων και βασιλέων».
http://www.panagiachrysopolitissa.com/index.php?option=com_content&view=article&id=92&Itemid=238