Οι συνήθειες και τα έθιμα της Κυριακής των Βαΐων και της Μεγάλης Εβδομάδας έχουν ένα μοναδικό χρώμα κι ένα θρησκευτικό συναίσθημα αντάξιο της πανηγυρικής υποδοχής του Χριστού στα Ιεροσόλυμα και της τραγικής εβδομάδας των Παθών που ακολούθησε.
Ο λαός πήρε από την εκκλησία τα έθιμα και τα ενσωμάτωσε στις συνήθειές του. Έτσι, τα βάγια θεωρούνται ότι κλείνουν στο φύλλωμά τους μια δύναμη γονιμότητας που τη μεταδίδουν στα νιόπαντρα ζευγάρια.
Στην Ήπειρο οι νύφες στολίζονται με πράσινο φουστάνι (στο χρώμα των αειθαλών κλάδων) και δέχονταν τα "βαγιοχτυπήματα" για να γεννήσουν παιδιά γερά, χωρίς πόνους και ταλαιπωρία.
Στη Μάνη, την Αιτωλοακαρνανία και τη Θράκη, τα κλαδιά δάφνης, μυρτιάς ή ιτιάς (δηλ. τα βάγια) τα φέρνουν στην εκκλησία τα ζευγάρια των νεονύμφων της χρονιάς κι "όποιος τα φέρει πρώτος, θα πρωτογεννήσει αγόρι".
Ο χαρακτήρας της γιορτής επιτρέπει και τη χαλάρωση από τη νηστεία και, όπως και τη μέρα του Ευαγγελισμού, η παράδοση επιβάλλει ψάρι. "Είναι ανάγκη να γλείψουν έστω και κόκαλο του ψαριού για το καλό".
Εβδομάδα πένθους
Με την είσοδο στη Μεγάλη Εβδομάδα εντείνεται και η νηστεία. Ειδικά τις τρεις πρώτες μέρες σε ορισμένα μέρη της πατρίδας μας (Καστοριά) τα κορίτσια δεν τρώνε τίποτα παρά μόνο λίγο νερό το βράδυ και για έναν ακόμη λόγο: πιστεύουν ότι .. "νηστικής καρδιάς πιάνει η ευκή και έτσι ελπίζουν να βρουν το γαμπρό". Η Μεγάλη Εβδομάδα είναι εβδομάδα πένθους και συμπάθειας στο Χριστό. Οι καμπάνες δεν χτυπούν, "χηρεύουν" και κάθε τέρψη της ζωής σταματάει (σε πολλά μέρη της Ελλάδας "ξέκαμναν" τον αργαλειό και μόνο οι δουλειές του καθαρισμού του σπιτιού επιτρέπονταν).
Τη Μεγάλη Τετάρτη γινόταν το ευχέλαιο του αλευριού και απ΄αυτό παρασκευαζόταν το προζύμι της χρονιάς.
Τη Μεγάλη Πέμπτη ζυμώνονταν οι κουλούρες της Λαμπρής με διάφορα μυρωδικά και στολισμένες με ξηρούς καρπούς και στολίδια από ζυμάρι με αμύγδαλα, σουσάμι ή γλυκάνισο. Κάθε σχήμα έχει τη δική του ονομασία: κοφίνια, καλαθάκια, δοξάρια, αυγούλες, κουτσούνες. Την ίδια μέρα βάφονται κόκκινα τα αυγά.
Λίγο πριν την γιορτή
Τη Μεγάλη Παρασκευή - ημέρα απόλυτης αργίας και νηστείας - οι πιστοί πίνανε ξίδι και κάπνα ή αφέψημα από το φυτό αράχνη ή έτρωγαν χοχλιούς βραστούς. Μ΄όλα τα λουλούδια της άνοιξης βιολέτες, μενεξέδες, τριαντάφυλλα, άνθη λεμονιάς, πλέκονται στεφάνια και γιρλάντες που στολίζουν τον Επιτάφιο. Η ακολουθία και η περιφορά του Επιταφίου και η πομπή με τις αναμένες λαμπάδες και τις πένθιμες ψαλμωδίες είναι ίσως η πιο κατανυκτική στιγμή της χριστιανοσύνης. Τα χριστολούλουδα τα φυλάγανε οι γυναίκες και τα λιβανίζανε στις αρρώστιες.
Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου το πένθος μετριάζεται. Οι νοικοκυρές φτιάχναν πίτες και ψωμιά και ο άνδρας έσφαζε το αρνί τον "λαμπριώτη ή πασκάτη".
Σήμερα, βέβαια, το αρνί αγοράζεται από τον χασάπη για να επισφραγίσει το γιορτασμό της Ανάστασης, συνήθως σουβλιστό.
Της Κωνσταντίνας Αθανασίου (από το περιοδικό "ΕΙΝΑΙ")
Σ.Σ. Τα αποσπάσματα που χρησιμοποίησε η Κ.Αθανασίου είναι από το βιβλίο του Γεωργίου Α. Μέγα: "Ελληνικές Γιορτές και έθιμα της λαϊκής λατρείας"
ΚΟΚΚΙΝΑ ΑΥΓΑ
Από όλα τα σύμβολα που σχετίζονται με το Πάσχα, το αυγό είναι το πιο χαρακτηριστικό, ενώ τα έθιμα και οι παραδόσεις σχετικά με τη σημασία των αυγών παγκοσμίως έχουν συσχετισθεί με το Πάσχα εδώ και αιώνες. Ως πασχαλινό σύμβολο, το αυγό βάφεται, στολίζεται, χρησιμοποιείται σε παιχνίδια τσουγκρίσματος και εμπεριέχει διάφορους συμβολισμούς. Η ύπαρξη των κόκκινων αυγών στηρίζεται στο παρελθόν. Η ιστορία τους μας πάει πίσω στον χρόνο, με τις προετοιμασίες για τον εορτασμό της Ανάστασης να ξεκινούν από τη Μεγάλη Πέμπτη. Την ημέρα αυτή οι νοικοκυρές κατά παράδοση ετοιμάζουν τα τσουρέκια και βάφουν αυγά με ειδικές βαφές, συνήθως κόκκινες, διότι το αυγό συμβολίζει από την αρχαιότητα την αναγέννηση και το κόκκινο χρώμα το αίμα του Χριστού.
Θα λέγαμε ότι ουσιαστικά υπάρχουν δύο κατηγορίες βαφής πασχαλινών αυγών και κατ΄επέκταση και δύο διαφορετικές προσεγγίσεις στο βάψιμό τους. Από τη μία είναι οι οικολογικές βαφές, με μέσο που σίγουρα δεν φαντάζεστε ότι διαθέτετε, και από την άλλη φυσικά οι έτοιμες που θα βρείτε σε σακουλάκια στα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Οι φυσικές βαφές
Συνήθως η κουζίνα μας είναι γεμάτη από φυσικές βαφές, και ας μην το έχουμε αντιληφθεί. Το κόκκινο λάχανο, το παντζάρι και το κρεμμύδι - σε συνδυασμό με λευκό ξύδι- είναι δυνατόν να μεταμορφώσουν απλά άσπρα αυγά σε κόκκινα πασχαλινά. Το παντζάρι περιέχει τη φυσική χρωστική βετανίνη, το κρεμμύδι την κουερσιτίνη, ενώ το κόκκινο λάχανο περιέχει ανθοκυανίνες. Φέτος λοιπόν μπορείτε να επιλέξετε ένα διαφορετικό τρόπο να τα βάψετε, και μάλιστα οικολογικά. Δείτε πως:
Κόκκινο: Ρίξτε σε μία κατσαρόλα 4 φλιτζάνια ψιλοκομμένα παντζάρια, 1 μικρό φλιτζάνι ξίδι, το αυγό και καλύψτε τα με νερό. Αφήστε τα να βράσουν όλα μαζί.
Πράσινο: Βράστε 1 κιλό σπανάκι σε τρία λίτρα νερό. Στον ζωμό που θα μείνει, βράστε τα αυγά, προσθέτοντας 1 φλιτζανάκι του καφέ ξίδι.
Κίτρινο: Τυλίξτε το αυγό σε ξερά φλούδια κρεμμυδιών και στερεώστε τα, βάζοντας τα μέσα σε μία νάιλον κάλτσα που θα τη δέσετε στο τέλος της. Βράστε τα με νερό και 1 φλιτζανάκι του καφέ ξίδι.
Γαλάζιο - Μπλε: Βράστε τα αυγά σας, σε μια κατσαρόλα, μαζί με κόκκινα λάχανα, νερό και ξίδι.
Οι έτοιμες βαφές
Η ποιότητά τους έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Πλέον διατίθενται στο εμπόριο βαφές που δεν είναι τοξικές. (Προσοχή! Τοξικές δεν είναι μόνον όσες το αναγράφουν στη συσκευασία τους), που είναι φιλικές προς το περιβάλλον, ενώ είναι πολύ πιο πρακτικές στη χρήση τους, συντομεύοντας και διευκολύνοντας τη διαδικασία. Οι έμπειρες νοικοκυρές λένε πως η τιμή της βαφής παίζει κάποιο ρόλο, αλλά όχι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς από τη φύση του το προϊόν δεν είναι ακριβό. Αυτό που σίγουρα παίζει ρόλο είναι το να τηρήσετε ευλαβικά τις οδηγίες του αναγράφοντας στη συσκευασία της βαφής. Στο τέλος της διαδικασίας αν θέλετε να γυαλίσουν τα αυγά, τα αλείφετε με λίγο λάδι, ή χρησιμοποιείτε το ειδικό βερνίκι που περιέχει το φακελάκι της μπογιάς.
ΠΗΓΗ: Κατερίνα Παπανικολάου - Περιοδικό ΛΙΧΟΥΔΙΕΣ - Ηλία Μαμαλάκη
Παύλος ο καλός ο μαθητής.......
Φίλες και φίλοι καλημέρα σας.
Να έχετε μία καλή και ευχάριστη
Μεγάλη εβδομάδα
.png "English"){kind=small}
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου