Η Θάσος απελευθερώθηκε από το Ελληνικό Ναυτικό τον Οκτώβριο του 1912. Στις 18 του μήνα η Ελληνική σημαία κυμάτισε στο νησί. Όμως, σχεδόν δυο χρόνια μετά στις 2 Φεβρουαρίου του 1914... επιδόθηκε στην ελληνική κυβέρνηση η διακοίνωση των Μεγάλων Δυνάμεων για τα νησιά του Αιγαίου και την Ήπειρο, βάσει της οποίας παραχωρούνται στην Ελλάδα τα κατεχόμενα από την Τουρκία νησιά του Αιγαίου (μεταξύ αυτών και η Θάσος) , εκτός Ίμβρου, Τενέδου και Καστελόριζου.Μερικούς μήνες μετά την απελευθέρωση της Θάσου, το καλοκαίρι του 1913 Καβάλα και Δράμα απελευθερώνονται και αυτές, από τον πρόσκαιρο, αλλά συνάμα καταστροφικό βουλγαρικό ζυγό.
Οι «σύμμαχοι» των Ελλήνων στο βαλκανικό μέτωπο κατά των Τούρκων, Βούλγαροι , ένα χρόνο πριν (1912) , είχαν καταλάβει με στρατιωτικές δυνάμεις την περιοχή ξεκινόντας δε προσπάθεια εκβουλγαρισμού με στόχο τον Ελληνικό αλλά και Οθωμανικό πληθυσμό η ιστορία καταγράφει με τα πιο μελανά χρώματα την περίοδο εκείνη. Το Ελληνικό ναυτικό, στην Καβάλα και τα τμήματα του στρατού στην Δράμα έφεραν τον «αέρα»της λευτεριάς.
Στο σημείωμα αυτό θα επιχειρήσω μια σύντομη αναδρομή στην διοικητική ιστορία του νησιού της Θάσου , από την ημέρα που απελευθερώθηκε , τον Οκτώβριο του 1912 μέχρι τις ημέρες μας .Ταυτόχρονα θα σκιαγραφήσω σημαντικές πτυχές της διαχρονικής ιστορίας στο νησί , όπως η ίδρυση της Μητρόπολης Θάσου, οι «κουκίδες» γης , γύρω από το νησί αλλά και οι πλουτοπαραγωγικοί του πόροι , όπως είναι τα δάση και τα μάρμαρα.
Δυο χρόνια μετά το Ελληνικό κράτος χωρίζει τις «νέες χώρες» (έτσι ονομάζει τις περιοχές που απελευθερώθηκαν στους βαλκανικούς πολέμους ) σε Νομούς η Μακεδονία διαιρέθηκε σε πέντε νομούς (Θεσσαλονίκης, Κοζάνης, Φλωρίνης, Σερρών και Δράμας-ήταν και η περιοχή της Καβάλας-) Η Ήπειρος σε δυο (Ιωαννίνων και Πρεβέζης), τα νησιά του Αιγαίου σε τρεις (Λέσβου , Χίου και Σάμου ) και η Κρήτη σε τέσσερις (Χανιών, Ρεθύμνης, Ηρακλείου και Λασιθίου). Έτσι οι Νομοί της χώρας ανήλθαν σε τριάντα, δεκαέξι της παλαιάς Ελλάδας και δέκα τέσσερις των νέων χωρών .Οι Νομοί των νέων χωρών διαιρέθηκαν σε υποδιοικήσεις.
Ο Νομός Δράμας είχε έξι υποδιοικήσεις Δράμας, Καβάλας, Πραβίου (Ελευθερούπολη), Σαρή Σαμπάν (Χρύσούπολη) Θάσου και Ζυρνόβου επίσης την αυτοτελή περιφέρεια Μπουκιών –η ορεινή περιοχή Δράμας και Ξάνθης με 13 οικισμούς που κατοικούνταν από Οθωμανούς. Πρώτος Νομάρχης ορίστθηκε ο Τουρκό κρητικός στην καταγωγή Αλή Ναίπ Ζαδέ με υποδιοικητές σε όλες τις υποδιοικήσεις.
Ο Νομός Δράμας (πάντα εννοούμε και την γεωγραφική ενότητα της Καβάλας, Θάσου) υπάγονταν στην γενική διοίκηση Μακεδονίας που είχε δημιουργήσει το Ελληνικό κράτος για την πολιτική διοίκηση των περιοχών μετά τους βαλκανικούς πολέμους. Οι διοικητές είχαν ευρύτερες αρμοδιότητες με δικαίωμα να εκδίδουν ακόμα και νομοθετικές διατάξεις. Το 1915 καταργούνται όλες οι γενικές διοικήσεις οι περιοχές διαιρέθηκαν , τότε, σε Νομούς και οι Νομοί σε υποδιοικήσεις. Το καλοκαίρι του 1916 η Θάσος με διατάγματα της επαναστατικής κυβέρνησης της Θεσσαλονίκης προσαρτάτε στην διοίκηση της Θεσσαλονίκης, άλλωστε στο νησί είναι Γάλλοι στρατιώτες.
ΝΕΑ ΚΑΤΟΧΗ
Την περίοδο 1916-1918 η περιοχή καταλαμβάνεται από τους Βουλγάρους ξανά είναι η χειρότερη κατοχή.
Το Δ. Σώμα Στρατού, που εδρεύει στην Καβάλα παραδίδεται στους Γερμανούς και αναχωρεί για το Γκαίρλιτς της Γερμανίας. Στις 16 Σεπτεμβρίου 1916. Βούλγαροι, και Γερμανοί καταλύουν τα πάντα και απομακρύνουν τους Δημάρχους Δράμας Μ. Φέσσα και Καβάλας Νικόλαο Σερδάρογλου και στην θέση τοποθετούν στην μεν Δράμα Βούλγαρο Δήμαρχο στη δε Καβάλα τον τούρκο Χαμδή Αγά. Χιλιάδες Δραμινοί και Καβαλιώτες οδηγούνται όμηροι στην Βουλγαρία μεταξύ αυτών και ο τότε Νομάρχης Νικόλαος Μπακόπουλος, πολλοί δεν θα γυρίσουν ποτέ, θα πεθάνουν από τις κακουχίες Ο ελληνικός στρατός θα απελευθερώσει την πολύπαθη περιοχή τον Σεπτέμβριο του 1918.
Το 1918 συνιστώνται και πάλι οι γενικές διοικήσεις (Θεσσαλονίκης, Κοζάνης- Φλωρίνης, Ηπείρου Λέσβου Χίου – Σάμου και Κρήτης στις οποίες αργότερα προστέθηκε η γενική διοίκηση Ανατολικής Μακεδονίας και το 1920 η προσωρινή διοίκηση Θράκης).
Το 1922 ο Νομός Δράμας είναι στη διοίκηση Θράκης . Δυο χρόνια μετά έχουμε νέες μεταβολές , με τον Νόμο 3191 της 11/14 Αυγούστου 1924 (Φ.Ε.Κ. 193) δημιουργείται ο Νομός Καβάλας «αποσπασθείς» από τον Νομό Δράμας με τις επαρχίες (υποδιοικήσεις) Καβάλας, Νέστου, Πραβίου, και Θάσου. Με διάταγμα της 12ης Δεκεμβρίου 1927, (Φ.Ε.Κ. 304) η επαρχία Πραβίου μετονομάσθηκε Παγγαίου. Πρώτος Νομάρχης τοποθετήθηκε ο Κύπριος στην καταγωγή Θρασύβουλος Μάλλης.
Με το ίδιο διάταγμα ορίζονταν ως πρωτεύσασα του νέου Νομού η πόλη της Καβάλας. Πρώτος χώρος που στεγάσθηκε η νεοσυσταθείσα Νομαρχία ήταν το κτίριο που βρίσκεται σήμερα στην οδό Θεοδώρου Πουλίδου 14, στην συνοικία της Παναγίας, και στεγάζει τα γραφεία και μέρος αιθουσών του 5ου Γυμνασίου. Την εποχή εκείνη η οδός όπου στεγάστηκαν οι πρώτες υπηρεσίες της Νομαρχίας ονομάζονταν Ζαλόγγου.
Προ της διαιρέσεως Καβάλας και Δράμας ο ενιαίος Νομός είχε δύο Δήμους Καβάλας και Δράμας και 69 κοινότητες ,η έκταση του ήταν 6050 τετραγωνικά χιλιόμετρα και οι κάτοικοι του 182.593 ( από αυτούς 90.216 ..άρρενες και 128.000 πρόσφυγες). Ο Δήμος Καβάλας αναγνωρίσθηκε με το Βασιλικό διάταγμα της 29 Νοεμβρίου 1918, ΦΕΚ Α 248/1918.
Στη συνέχεια , η μορφή αυτή της διοίκησης , υφίσταται αλλεπάλληλες μεταβολές και ουσιαστικά καταργείτε το 1955 . Τότε δημιουργείται το Υπουργείο Βόρειας Ελλάδας που πολύ αργότερα μετονομάσθηκε σε Μακεδονίας - Θράκης.
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΣΤΗΝ ΘΑΣΟ
Ιστορικά οι πρώτες κοινότητες που αναγνωρίσθηκαν ως διοικητική οντότητα από το Ελληνικό κράτος ήταν αυτές της Θάσου. Το γεγονός αυτό έγινε με το Β.Δ. της 28 Ιουνίου του έτους 1918 που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Α. 152/ 1918. Με την διοικητική αυτή πράξη δημιουργήθηκε η κοινότητα Λιμήν που είχε έδρα την Θάσο. Το 1932 η κοινότητα μετονομάσθηκε σε κοινότητα Θάσου .Ο Λιμήν αρχικά είχε 1151 κατοίκους το 1920 , 1215 το 1928 . Στις επόμενες απογραφές η κοινότητα Θάσου είχε 1493 κατοίκους το 1940, 1749 το 1951 και 1875 το 1961.
Με το Βασιλικό διάταγμα του Ιουνίου 1918 δημιουργήθηκαν και οι κοινότητες του Θεολόγου , της Καλλιράχης, του Κάστρου (που το 1956 μετονομάσθηκε σε κοινότητα Λιμεναρίων) , των Μαριών, της Παναγίας της Ποταμιάς, του Ραχωνίου, του Σωτήρως. Η κοινότητα του Πρίνου δημιουργήθηκε από την συγχώνευση των κοινοτήτων Μεγάλου και Μικρού Καζαβητίου το έτος 1949. Μέχρι το 1959 υπήρχε και η κοινότητα Αγίου Γεωργίου (έγινε το 1922) η οποία συγχωνεύθηκε με την κοινότητα Ραχωνίου. Αρκετά χρόνια μετά, με τον Νομοθέτημα που φέρει το όνομα «Καποδίστριας» όλες οι κοινότητες αποτέλεσαν τον Δήμο Θάσου, παρά τις αντιδράσεις που υπήρχαν , τότε στην περιοχή του Ιστορικού Θεολόγου. Από το 2011 η Θάσος αποτελεί Περιφερειακή Ενότητα, χωρίς όμως κάποιες ουσιαστικές αλλαγές , στην διοικητική δομή της αιρετής Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
Η ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΘΑΣΟΥ
Το 1924, βάσει Πατριαρχικού Τόμου, ιδρύθηκε η νέα μητρόπολη Θάσου , το ίδιο έγινε και τον ν Οκτώβριο του 1924, υπό τις ίδιες συνθήκες με την μητρόπολη Καβάλας. Στην Θάσο ονομάσθηκε "Ιερά Μητρόπολη Θάσου", με έδρα την πρωτεύουσα του νησιού, και ο ποιμενάρχης της είχε τον τίτλο "Ιερότατος Μητροπολίτης Θάσου υπέρτιμος έξαρχος Αιγαίου Πελάγους". Το Πατριαρχείο είχε αποσπάσει τη Θάσο από την Μητρόπολη Μαρώνειας και προς εξοικονόμηση των προσφύγων ιεραρχών του Οικουμενικού θρόνου, τοποθέτησε τον, από Πριγκιποννήσων, Γεώργιο Μιχαηλίδη στη Μητρόπολη Θάσου. Η αυτοτέλεια, όμως, της Μητρόπολης ήταν βραχύβια, μέχρι το 1932, οπότε, με την μετάθεση του μέχρι τότε μητροπολίτη Θάσου Γεωργίου στη Μητρόπολη Παραμυθίας, καταργήθηκε η Μητρόπολη Θάσου και ξαναπροσαρμόστηκε στη Μητρόπολη Μαρώνειας, από όπου είχε αποσπασθεί. Το 1953 με βασιλικό διάταγμα η Θάσος προσαρτήθηκε στη Μητρόπολη "Φιλίππων – Νεαπόλεως ", η οποία από τότε ονομάζεται "Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου ". Ο τότε μητροπολίτης Φιλίππων και Νεαπόλεως , Χρυσόστομος Χατζησταύρου, μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Αθηνών, ως τοποτηρητής της χηρεύουσας μητρόπολης Μαρώνειας και Θάσου , είχε πετύχει την ρύθμιση εκείνη που ανταποκρινόταν και στις ανάγκες των κατοίκων. Έτσι, ολοκληρώθηκε η ταυτότητα των εκκλησιαστικών ορίων προς τα πολιτικά των επαρχιών Καβάλας, Νέστου και Θάσου στο νομό Καβάλας.
ΤΑ ΔΑΣΗ ΤΗΣ ΘΑΣΟΥ
Όλα τα δάση της Θάσου περιήλθαν στο Ελληνικό Δημόσιο μετά την απελευθέρωση από το Οθωμανικό κράτος, το 1912. Το 1930 παραχωρήθηκε στις Κοινότητες του νησιού , υπέρ της ολότητας των κατοίκων ή των νομικών προσώπων των Κοινοτήτων, η μεγαλύτερη έκταση τους, σύμφωνα με τον Ν. 4173/1929 και τις σχετικές αποφάσεις του Διοικητικού Δικαστηρίου του Υπουργείου Γεωργίας που ουσιαστικά κατοχύρωσαν στους κατοίκους του νησιού την άσκηση μιας σειράς δικαιωμάτων όπως της καυσοξύλευσης (υλοτομίας για την κάλυψη ατομικών αναγκών σε ξυλεία) και της βόσκησης των διαφόρων κοπαδιών. Έτσι τα Δημοτικά δάση του νησιού ανήκουν διοικητικά και διαχειρίζονται από τον Δήμο Θάσου ενώ βρίσκονται υπό την δασοπολιτική επιτήρηση των δασικών υπηρεσιών τοπικά αλλά και Περιφερειακά.
ΤΑ ΜΑΡΜΑΡΑ
Από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα, συναντάμε τα περίφημα μάρμαρα της Θάσου , παγκοσμίου φήμης είναι τα λευκά και ημίλευκα. . Το λευκό μάρμαρο Θάσου χρησιμοποιήθηκε σε μεγάλη έκταση κατά την αρχαιότητα και εξάγονταν κυρίως στα γειτονικά νησιά, στις ακτές της Μακεδονίας, της Θράκης, της Μ. Ασίας, αλλά και στην Αίγυπτο, καθώς και στη Ρώμη. Το λατομείο της Αλυκής Θάσου λειτούργησε χωρίς παύση από τον 6ο π.Χ. αιώνα έως τον 6ο μ.Χ. αιώνα. Τα κτίσματα στην Αλυκή, μαζί με τα βυθισμένα αρχαία λατομεία, αποτελούν απόδειξη ότι το θασίτικο μάρμαρο ήταν πάντα το πλέον κατάλληλο για αρχιτεκτονικές και γλυπτικές κατασκευές.
Βέβαια, η αδιάκοπη και συνεχής εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου, που ξεκίνησε από την αρχαιότητα και έχει ενταθεί στις μέρες μας, έχει προκαλέσει και ανεπανόρθωτες βλάβες στο φυσικό περιβάλλον της περιοχής. Είναι ανάγκη σήμερα περισσότερο από ποτέ, να προχωρούμε εντατικά στην αποκατάσταση των ζημιών, όπου αυτό είναι δυνατό.
ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ
Η Θάσος είναι ένα από τα τρία κατοικημένα νησιά στη Β. Ελλάδα (Σαμοθράκη στο Νομό Έβρου και η Αμμουλιανή στο Νομό . Χαλκιδικής είναι τα άλλα δυο).
Το μήκος των ακτών της Θάσου φτάνει τα 115 χλμ. και η επιφάνεια του εδάφους της απλώνεται σε 378,84 τετρ. χλμ. Μια απόσταση 18 ναυτικών μιλίων τη χωρίζει από την Καβάλα και μόλις 6 μίλια από την Κεραμωτή.
Η Θάσος δεν είναι όμως το μοναδικό νησί στο Νομό Καβάλας , υπάρχουν άλλες δέκα.. «κουκίδες» γης στη θαλάσσια περιοχή του Νομού, φυσικά είναι όλες ακατοίκητες , μερικές δε έχουν έκταση λίγα τετραγωνικά μέτρα. Έχουν όμως ονομασία (κάποιες από αυτές και .. ιδιοκτήτες) και θέση στους χάρτες. Ποιες είναι;
- Η Θασοπούλα μεταξύ του νησιού της Θάσου και των εκβολών του Νέστου.
- Η Παναγιά ή Φενόξι στο νοτιότερο σημείο του Νομού, απέναντι από το ακρωτήριο Σαλονικιός της Θάσου.
- Το Διαπόρι , ανατολικά της Θάσου , βόρεια του ακρωτηρίου Σταυρός.
- Τα Κυνοιρα ή Αστρίς, απέναντι από την ομώνυμη περιοχή της Θάσου (το νησί διεκδικείτε από ιδιώτη) .
- Η Γαμβρούσα, ανατολικά της Θάσου στο βόρειο τμήμα απέναντι από την «Χρυσή ακτή». Το εκκλησάκι του Αγίου Δανιήλ του Θάσιου βρίσκεται στο νησάκι αυτό (η τοπική μας εκκλησία τιμά τον Δανιήλ τον Θάσιο στις 12 Σεπτεμβρίου) .
Πλησίον των ακτών της Καβάλας και στην δυτική περιοχή βρίσκονται οι βραχονησίδες
- Καλαμίτσα, απέναντι από την ομώνυμη ακτή .
-Αρεθούσα στη δυτική πλευρά του Παληού προς τον όρμο της Ν. Ηρακλίτσας.
- Το Ξερονήσι (Φιδονήσι) στον ίδιο όρμο, το μεγαλύτερο από όλα, το οποίο έχει ιδιοκτησιακό καθεστώς.
Οι νησίδες «Δρόγκος» και «Πετράνι» στον κόλπο των Ελευθερών.
Η ΘΑΣΟΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ
Τα χνάρια της ιστορίας του νησιού , χάνονται στους αιώνες, από τα προϊστορικά ακόμη χρόνια. Μάρτυρες αυτής της σημαντικής διαδρομής τα πολλά μνημεία και οι αρχαιολογικοί χώροι.
Τα σημαντικότερα είναι το Παλιό Λιμάνι, η Αρχαία Αγορά, τα Τείχη, η Ακρόπολη και το Αρχαίο Θέατρο στο Λιμένα.
Στο νέο Αρχαιολογικό Μουσείο της Θάσου μπορεί ο επισκέπτης να θαυμάσει υπέροχα γλυπτά, κεραμικά και αγγεία από ανασκαφές. Στην Ποταμιά, στο Μουσείο του Πολύγνωτου Βαγή, έχουν την δυνατότητα οι επισκέπτες να δουν γλυπτά του μεγάλου γλύπτη του 20ού αιώνα. Στα περισσότερα χωριά του νησιού λειτουργούν τοπικοί χώροι με λαογραφικές συλλογές από την ιστορία και την ζωή των κατοίκων του νησιού.
.png "English"){kind=small}
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου